TeKoS nr. 183 luistert naar de titel “Waarden, normen en tradities: universele rechten”.

In dit nummer focussen we dieper op de oorsprong van normen en waarden en hoe dat zich vertaalt naar verschillende concepten uit het recht, zoals mensrenrechten en het volkerenrecht. Ook besteden we in dit nummer de nodige aandacht aan tradities, die doorgaans toch de bron van deze maatschappelijke normen en waarden vormen dan wel een specifieke uiting ervan.

 
We beginnen met een interview met de Nederlandse journalist Arnold-Jan Scheer, die uitgebreid onderzoek deed naar de oorsprong van de Zwarte Pieten-traditie, waarrond we ons de komende maanden weer aan de jaarlijks terugkerende controverse mogen verwachten. Volgens een harde kern van activisten en supranationale organisaties schendt deze traditie de rechten van bepaalde “onderdrukte” bevolkingsgroepen, maar het onderzoek van Arnold-Jan Scheer toont juist aan dat de traditie kadert in eeuwenoude, zo niet millennia oude culturele gebruiken en met de relatief recente geschiedenis van de transatlantische slavenhandel en de kolonisatie van Afrika niets te maken heeft. Deze oud-journalist, onder meer van de NCRV, maakte reeds verschillende documentaires over de materie en publiceerde ook diverse boeken maar de mainstream media blijft tot op de dag van vandaag Oost-Indisch doof voor zijn discours.

Jaak Peeters duikt vervolgens in het concept van de universele mensenrechten en de toepassing daarvan, bijvoorbeeld op de vluchtelingencrisis. Hij komt op basis van de filosofie van Hannah Arendt tot een aantal boeiende conclusies. Zo worden het concept van de mensenrechten heden ten dage op een veel te abstracte manier gehanteerd, terwijl burgerrechten in de filosoifie van Arendt juist veel meer verwijzen naar de concreetheid van het mens-zijn. Zoals de titel van de het artikel aangeeft is een andere benadering van het concept mensenrechten gewenst!

Benny Vangelder verdiept zich vervolgens door middel van een filosofisch traktaat in de bron van normen en waarden, die steeds diep zijn ingebed in de tradities van de culturen die er de drager van zijn. De extreme objectivering van het Verlichtingsdenken zorgde er evenwel voor dat de economische keten uiteindelijk de maatstaf werd van alle menselijk handelen. Maar de natuur heeft niet alleen een instrumentele, maar ook een intrinsieke waarde.

Ralf Van den Haute hield dan weer een onderhoudend vraaggesprek met Werner Somers, jarenlang wetenschappelijk medewerker in de Kamer van Volksvertegenwoordigers en doctor in de rechten. Hij doet verslag over zijn doctoraatsonderzoek, waarin hij de volkenrechtelijke situatie van de eilandstaat Taiwan en de Volksrepubliek China onder de loep nam. Een boeiend onderzoek dat overigens niet zonder de nodige implicaties is voor Vlaanderen en door Werner Somers correct en professioneel uit de doeken wordt gedaan.

Tot slot mag ook de kritische groene pen van onze redacteur Björn Roose niet ontbreken, die zich ditmaal nader buigt over het concept van de terroir producten en de zogenaamde “korte ketens”, waar de laatste jaren steeds meer over wordt gesproken maar die vaak helemaal niet zo kort blijken te zijn als wordt voorgespiegeld.

Daarnaast bevat ook dit nummer weer tal van boekbesprekingen en -signalementen waar de verstokte boekenwurmen onder onze abonnees -en dat zijn er nogal veel- zich weer kan aan ophalen.