Tekos nr 189

TeKoS 189 is uit! Geen vastomlijnd thema dit keer, maar wel verschillende artikelen die als rode draad toch rond kernwoorden als “volk”, “land”, “ruimte” en “gemeenschap” draaien.

In een eerste artikel legt Alain de Benoist uit hoe het concept van de internationale gemeenschap eigenlijk een luchtledig begrip is geworden. De moderniteit vormt niet langer een homogeen blok. Het universalisme is synoniem geworden met het Amerikaanse imperialisme, maar we evolueren onherroepelijk naar een multipolaire wereld van beschavingsstaten en de opkomst van de “Grote Ruimtes”. Rusland en China zijn dergelijke beschavingsstaten, maar dat geldt ook voor Iran, Turkije en India. Europa, daarentegen, was ooit een beschavingsmacht, maar is het al lang niet meer en kampt met zichzelf. Het ontwaken in de nieuwe realiteit zou wel eens bijzonder pijnlijk kunnen zijn, als het oude Europa zich niet spoedig herpakt.

“Wat is een volk?” vraagt Luc Pauwels zich in het tweede artikel af. Een vraag die des te relevanter is geworden met de media-hetze naar aanleiding van het TV-programma “Het Verhaal van Vlaanderen”. Voor- en tegenstanders van het Vlaams-nationalistisch gedachtegoed verwijten elkaar recuperatie van de geschiedenis. Volgens Luc Pauwels raakt het debat over natie en staat, volksmedezeggenschap en migratie, federalisme, confederalisme en onafhankelijkheid door dergelijke polemieken vervuild. In dit artikel zet hij de rol van afstamming, taal, zeden en overlevering op een rijtje en probeert hij stapsgewijs en op een grafische wijze tot een heldere definitie van onze Nederlandse taal- en cultuurgemeenschap te komen.

TeKoS bestaat al sinds 1979, maar al die tijd is het een laboratorium geweest voor nieuwe ideeën - met respect voor het verleden en voor tradities. Daarom is het belangrijk regelmatig ook jongeren aan het woord te laten. De voorbije jaren viel ons de opkomst van het metapolitiek collectief Feniks op als onderdeel van de maatschappelijke “Tegenbeweging”, die ontstond tegen een achtergrond van lockdowns, QR-codes en andere sanitaire maatregelen tijdens de Corona-periode. Opvallend hierbij was dat deze beweging niet alleen van zich liet horen door middel van acties, maar ook een hoge graad van theoretische onderbouwing aan de dag legde. De ideeën van Feniks zijn geïnspireerd door filosofen als Oswald Spengler, Martin Heidegger, Johann Gottfried von Herder, Alain de Benoist, Diego Fusaro en Alexander Doegin, en een lijvig filosofisch manifest staat in de steigers. We hadden hierover een gesprek met Sacha Vliegen, een van de oprichters van het collectief.

Nick Krekelbergh haakt ondertussen verder in op thema van de beschavingsstaten, en gaat op zoek naar de wortels van de specifiek Eurazische benadering, die aan belang lijkt te winnen in het kader van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Hij legt de wortels van het eurazisme bloot, als een filosofische, spirituele en metapolitieke stroming die ontstond onder Russische émigrés tijdens het interbellum (o.m. Troebetskoj, Savitski, Soevtchinski, enzovoort). Zij beschouwden civilizationele project van Rusland-Eurazië als het resultaat van een specifieke plaatsgebonden ontwikkeling, waarin Slavische en Turaanse etnische en culturele elementen tot een sterke en unieke synergie waren gekomen. Hiermee braken ze met het etnocentrische panslavisme en vormden ze een voorloper van de latere postkoloniale theorie. Hoewel ontstaan in de “Witte”, conservatieve diaspora vervelde de beweging als snel tot een vorm van nationaal-bolsjewisme, dat ambieerde om de nieuwe ideologie van de Sovjet-Unie te worden.

Na deze uitstap naar het oosten keren we terug naar de Nederlanden, meer bepaald naar Noord-Nederland ditmaal. Daar voerden we een heus “stikstofgesprek” met non-conformistisch denker Evert Mouw. Zelf breed en interdisciplinair opgeleid in de politicologie, medische informatiekunde en Jungiaanse psychoanalyse, liet hij zich als blogger op zijn persoonlijke webpagina Furor Teutonicus reeds opmerken door zijn kritische pen over een breed spectrum aan onderwerpen. Met name de stikstofcrisis, die al enkele jaren aansleept en tot hoogoplopende boerenprotesten heeft geleid in Nederland, kreeg hierbij ook de nodige aandacht. Zelf opgegroeid op de Veluwe en van landelijke komaf, heeft Evert Mouw een heldere blik op het achterliggende “modeldenken” dat niet alleen in deze ecologische beleidscrisis, maar ook in veel andere fenomenen in onze hedendaagse samenleving een belangrijke rol speelt. Het werd een bijzonder boeiend gesprek, niet alleen over stikstof en landbouw, maar ook over corona, filosofie, woke, psychoanalyse en de toekomst van de mensheid.

Tot slot laten we Björn Roose nog aan het woord in zijn vaste ecologische rubriek Sprokkels uit de Moestuin. In zijn stuk dat dit keer Quo vadimus? is getiteld, combineert hij zijn typische scherpe pen ditmaal met de nodige zin voor zelfreflectie en wetenschappelijke twijfel. Daarnaast zijn er natuurlijk weer de nodige boekbesprekingen en boeksignalementen, uit de conservatieve literatuur en daarbuiten.